Edliyyeinfo.az: Bir şəxs vəfat etdikdə, onun adına olan əmlaklar — mənzil, torpaq sahəsi, avtomobil, bank hesabı və s. – vərəsələr arasında bölünür. Bəzən bu bölünmə avtomatik olmur, çünki miras bir neçə nəfərə “şərikli mülkiyyət” kimi düşür. Bəs bu halda hüquqlar necə tənzimlənir?
Miras hansı əsaslarla bölünür?
Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 1164-cü maddəsinə əsasən, bir neçə vərəsəyə düşən əmlak onlar arasında şərikli mülkiyyət kimi qeydə alınır. Yəni konkret olaraq “bu otaq sənindir”, “bu hissə mənimdir” şəklində bölünmə baş vermir. Hər kəs əmlakın hər bir hissəsində ümumi hüquqa malik olur.
Şərikli mülkiyyət necə bölünür?
Əgər vərəsələr bu mülkiyyəti bölmək istəyirlərsə:
1. Razılıq əsasında – Vərəsələr öz aralarında razılığa gəlib əmlakı bölə bilərlər. Bu halda notarial qaydada bölüşdürmə müqaviləsi bağlanır.
2. Məhkəmə qaydasında – Əgər razılıq əldə olunmazsa, tərəflər məhkəməyə müraciət edərək əmlakın faktiki bölünməsini tələb edə bilərlər.
Faktiki bölünmə mümkün deyilsə…
Məsələn, miras qalmış əmlak bir otaqlı mənzildirsə və iki vərəsə varsa, onu fiziki olaraq bölmək mümkün deyil. Bu halda:
Mənzil satılır və gəliri vərəsələr arasında bölünür, və ya
Biri digərinin payını alqı-satqı və ya kompensasiya yolu ilə alır.
Qeyd ediləsi digər hüquqi məqamlar
Əgər əmlak hələ vərəsəlik hüququ üzrə sənədləşdirilməyibsə, əvvəlcə notariusa müraciət edilməlidir (Mülki Məcəllə, maddə 1141-1142).
Vərəsəlik hüququ 6 ay ərzində həyata keçirilməlidir. Bu müddəti keçmisinizsə, yalnız məhkəmə qərarı ilə bərpa mümkündür.
Əgər miras qoyan şəxs vəsiyyət yazıbsa, bölünmə həmin sənədə əsasən aparılır.
Çox rast gəlinən problemlər
Bir vərəsə əmlakdan istifadə edir, digəri isə heç nə almır.
Əmlak satılmaq istənir, amma digərləri razı deyil.
Bəzi vərəsələr xaricdə yaşadığı üçün bölünmə prosesi uzanır.
Bu kimi hallarda hüquqi dəstək almaq vacibdir. Edliyyeinfo.az oxucularına tövsiyə edir ki, miras məsələlərində vaxtında notariusa və ya vəkilə müraciət edərək mülki hüquqlarını qorusunlar.
Hazırladı: Asiman Əsədsoy
Edliyyeinfo.az
