Azərbaycan Respublikasında vətəndaşların pensiya və sosial təminat hüquqları qanunla qorunur. Lakin bir çox insan təqaüd alma şərtləri, hansı yaşda və necə müraciət edilməsi barədə dəqiq məlumata sahib deyil. Gəlin bu məsələni Edliyyeinfo.az olaraq izah edək.
1. Pensiya almaq hüququ kimlərə aiddir?
Əmək pensiyası haqqında Qanunun 7-ci maddəsinə əsasən pensiya hüququ aşağıdakı şəxslərə aiddir:
Kişilər – 65 yaş,
Qadınlar – 62 yaş (2026-dan sonra tam bərabərləşəcək),
Və ən azı 25 il sığorta stajı (yəni rəsmi işləmə müddəti) olan şəxslər.
2. Pensiya almaq üçün hansı şərtlər lazımdır?
a) Sığorta stajı olmalıdır
Bu, vətəndaşın rəsmi işlədiyi və əmək haqqından sığorta haqları ödənildiyi illəri əhatə edir. Minimum tələb olunan sığorta stajı 25 ildir (artımla tənzimlənir).
b) Yaş həddi tamamlanmalıdır
Əgər yaş tamamlanmayıbsa, lakin əlillik, ağır əmək şəraiti, yaxud uşaqlıqdan əlilliyi olan övladın himayəsi kimi hallar varsa, yaşdan əvvəl təqaüd hüququ mümkündür.
3. Pensiya məbləği necə hesablanır?
Edliyyeinfo.az bildirir ki, pensiya məbləği əsasən iki əsas göstərici üzrə hesablanır:
Sığorta kapitalı (işlədiyin dövrdə yığılmış məbləğ)
Əməkhaqqı əsasında aylıq pensiya əmsalı
Sosial Müdafiə Fondu bu hesablamaları elektron qaydada həyata keçirir.
4. Təqaüdə çıxmaq üçün hara müraciət etməli?
Bunun üçün vətəndaş:
1. my.gov.az portalı üzərindən və ya
2. DOST mərkəzləri, ASAN xidmət və ya
3. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinə şəxsən müraciət edə bilər.
Lazım olan sənədlər:
Şəxsiyyət vəsiqəsi
Əmək kitabçası (elektron qeydiyyat varsa, o kifayətdir)
Əlavə sənədlər – əlillik, uşağa qulluq, şəhid ailəsi statusu və s.
5. Sosial pensiya nədir?
Əgər şəxsin sığorta stajı yoxdur, lakin yaş həddi tamamlanıbsa, bu halda sosial pensiya təyin edilir. Sosial pensiyanın məbləği aşağı olur, lakin bu da bir dövlət təminatı formasıdır.
Təqaüd hüququ qanunla qorunur və hər bir vətəndaş rəsmi işləməklə, vaxtında müraciət etməklə bu hüquqdan faydalana bilər. Əgər sən sığorta stajını izləmək istəyirsənsə, “e-sosial.az” saytında şəxsi kabinetindən yoxlaya bilərsən.
Edliyyeinfo.az vətəndaşlara təqaüd hüquqlarından vaxtında və düzgün istifadə etməyi tövsiyə edir.
Hazırladı: Jalə Asiman
Edliyyeinfo.az
