Edliyyeinfo.az: – İnzibati məsuliyyət, hüquqi baxımdan, dövlətin müəyyən etdiyi qayda və normaların pozulmasına görə şəxsin cəzalandırılması formasıdır. Bu məsuliyyət növü əsasən daha yüngül xarakter daşıyır və çox zaman maddi sanksiya – yəni cərimə tətbiqi ilə müşayiət olunur. Müasir dövrdə ən çox rast gəlinən inzibati xətalara yol hərəkəti qaydalarının pozulması, ictimai qaydanın pozulması, icazəsiz ticarət fəaliyyəti və digər bu kimi hallar daxildir.
Cərimənin tətbiq olunması, bir qayda olaraq, səlahiyyətli inzibati orqan tərəfindən müvafiq inzibati xəta haqqında protokol tərtib edildikdən sonra qərar formasında həyata keçirilir. Həmin qərar şəxsin hüquq və vəzifələrinə bilavasitə təsir etdiyinə görə, onunla razılaşmayan vətəndaş bu qərarın ləğv olunması və ya dəyişdirilməsi üçün qanunla müəyyən edilmiş qaydada hüquqi müdafiə imkanına malikdir.
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə əsasən, inzibati xəta haqqında qərardan narazı qalan şəxs həmin qərarın surətini aldığı andan etibarən 10 gün müddətində müvafiq rayon (şəhər) məhkəməsinə müraciət edə bilər. Məhkəmə bu müraciətə baxaraq qərarın qanuniliyi və əsaslılığını qiymətləndirir. Müraciət ərizəsində cərimə ilə razılaşılmama səbəbləri, hüquqi əsaslandırma və mövcud halları sübut edən materiallar (foto, video, şahid ifadələri və s.) təqdim edilməlidir.
Şikayət verən şəxs məhkəmə baxışı zamanı vəkilin xidmətindən istifadə edə, sübutlar təqdim edə və qarşı tərəfin təqdim etdiyi sübutlara etiraz edə bilər. Bu, ədalətli və obyektiv araşdırma üçün vacibdir. Qanunvericiliyin əsas məqsədi yalnız cəza tətbiqi deyil, eyni zamanda şəxsin hüquqlarının qorunması və hüquqi ədalətin təmin olunmasıdır.
Təcrübədə rast gəlinən hallardan biri odur ki, şəxslər cərimə ilə razı olmasalar belə, etiraz hüquqlarından istifadə etmirlər və ya şikayət müddətini ötürürlər. Bu isə qərarın qüvvədə qalması ilə nəticələnir. Buna görə də inzibati cərimə tətbiq edilən zaman hər bir vətəndaş ona təqdim olunan qərarla diqqətlə tanış olmalı və hüquqi mövqeyini vaxtında bildirməlidir.
İnzibati məsuliyyətə cəlb olunma şəxsin hüquqi statusuna müəyyən təsir göstərə bilər. Xüsusilə dövlət qulluğu və digər məsuliyyətli vəzifələrə namizədlik zamanı belə hallar nəzərə alınır. Bu baxımdan, hər bir inzibati məsələ ciddiyyətlə yanaşılmalı, qanuni prosedurlar çərçivəsində müdafiə mexanizmlərindən istifadə edilməlidir.
Nəticə etibarilə, inzibati cərimələr hüquqi mexanizmlərlə tənzimlənən məsuliyyət forması olsa da, bu prosesdə vətəndaşların hüquqları da eyni dərəcədə nəzərə alınmalı və qorunmalıdır. Hüquqi maarifləndirmə və vaxtında hüquqi yardım almaq, insanları həm əlavə xərclərdən, həm də hüquqlarının pozulmasından qoruyan əsas vasitələrdəndir.
Hazırladı: Jalə Asiman
Edliyyeinfo.az
