Edliyyeinfo.az: Ailələr dağıldıqda ən çətin qərarlardan biri — uşağın hansı valideyndə qalması məsələsidir. Bu, yalnız şəxsi razılaşma yox, həm də məhkəmə tərəfindən ciddi şəkildə hüquqi əsaslarla müəyyən olunan bir məsələdir.
Uşaq valideynlərdən hansında qalır?
Əgər valideynlər arasında razılıq yoxdursa, uşağın kimdə qalacağına məhkəmə qərar verir. Məhkəmə qərar verərkən yalnız valideynlərin istəklərinə deyil, uşağın maraqlarına baxır.
Ailə Məcəlləsi, maddə 52 və 54
Məhkəmə hansı meyarlara baxır?
Hər iki valideynin maddi vəziyyəti
Uşağın yaşı və cinsi
Uşaqla emosional bağlılıq dərəcəsi
Valideynin yaşam və tərbiyə şəraiti
Uşağın öz fikri (10 yaşdan yuxarıdırsa)
Valideynin əxlaqı, davranışı, asılılığı olub-olmaması
Ailə Məcəlləsi, maddə 55 və 56
Uşaq hansı yaşdan fikrini ifadə edə bilər?
Azərbaycan qanunvericiliyinə görə, 10 yaşdan yuxarı uşağın fikri nəzərə alınmalıdır, lakin bu fikir müəyyənedici deyil – yəni son sözü məhkəmə deyir.
Ailə Məcəlləsi, maddə 56.3
Ana yoxsa ata? – stereotipə yer yoxdur!
Əvvəllər azyaşlı uşaqların avtomatik olaraq anada qalması praktikası olsa da, indiki məhkəmə təcrübəsində bu stereotip artıq qüvvədən düşüb. Məsələn, ana uşağa qarşı diqqətsizdirsə, məhkəmə uşağı ataya da verə bilər.
Valideynlərdən biri uşağın qayğısına qalmırsa?
Məhkəmə uşağın psixoloji, fiziki və mənəvi inkişafı üçün təhlükə görərsə, uşağın o valideyndən alınmasına və digərinə verilməsinə qərar verə bilər.
Ailə Məcəlləsi, maddə 64 və 70
Uşaq hansı valideyndə qalmasa, digəri aliment ödəməlidirmi?
Bəli. Məhkəmənin qərarı ilə digər valideyn aliment ödəmək öhdəliyində qalır. Bu, könüllü ödəmə və ya icra yolu ilə həyata keçirilə bilər.
Ailə Məcəlləsi, maddə 75 və 76
Razılaşma mümkündürmü?
Əgər valideynlər qarşılıqlı razılıqla uşağın kimdə qalacağını müəyyən edirlərsə, bu notarial təsdiqli saziş formasında tərtib oluna bilər. Lakin bu razılaşma uşağın maraqlarına zidd olmamalıdır.
Ailə Məcəlləsi, maddə 51
Məsuliyyət və emosional yanaşma
Uşağın kimdə qalması hüquqi məsələdir, lakin məhkəmə uşağı “mülk” kimi bölmür. Burada əsas məqsəd uşağın gələcəyi, sabitliyi və rifahıdır. Valideynlər bu prosesi şəxsi eqo yox, övladın xeyri üçün dəyərləndirməlidirlər.
Boşanma zamanı uşağın hansı valideyndə qalacağı hüquqi qaydada və uşağın maraqları əsasında müəyyən edilir. Məhkəmə bu qərarı verərkən maddi durumdan tutmuş, emosional yaxınlıq və tərbiyə şəraitinədək bir çox amili nəzərə alır.
Hazırladı: Jalə Asiman
Edliyyeinfo.az
