İrs hüququ – şəxsin vəfatından sonra onun əmlakının və digər hüquqlarının qanunla müəyyən olunmuş şəxslərə keçməsini təmin edən mühüm hüquqi mexanizmdir. Bu proses isə əsasən notariat orqanlarının iştirakı ilə həyata keçirilir.
Hüquqi əsas:
Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 1141–1170-ci maddələri, həmçinin “Notariat haqqında” Qanun bu prosedurları müəyyən edir.
İrsi hüquqların rəsmiləşdirilməsi necə aparılır?
Vərəsəlik hüququnun müəyyən olunması
Vərəsəlik ya qanunla, ya da vəsiyyətnamə ilə müəyyən olunur.
Qanunla – ailə üzvləri və yaxın qohumlar ardıcıllıqla vərəsə hesab olunurlar.
Vəsiyyətnamə ilə – vəfat etmiş şəxsin iradəsinə əsasən konkret şəxsə əmlak qalır.
Notariusa müraciət
Vərəsə şəxs ölüm faktından sonra 6 ay ərzində son yaşayış yeri üzrə notariusa müraciət etməlidir.
Tələb olunan sənədlər:
Ölüm haqqında şəhadətnamə
Şəxsiyyət vəsiqəsi
Qohumluğu təsdiq edən sənəd
Əmlak sənədləri
Vərəsəlik şəhadətnaməsinin verilməsi
Notarius sənədləri araşdırır, irs hüququnu müəyyənləşdirir və vərəsəyə vərəsəlik şəhadətnaməsi verir. Bu sənəd olmadan vərəsə əmlaka sahib çıxa bilməz.
Bir neçə vərəsə olduqda
Əgər irsə bir neçə şəxs iddia edirsə, notarius onların şərikli mülkiyyət hüququnu qeyd edir. Tərəflər razılığa gələrsə, əmlak sonradan bölüşdürülə bilər.
Vətəndaşın hüquqları:
Məlumat alma hüququ
Notariusun qərarından narazı qalarsa, məhkəməyə müraciət hüququ
Etibarsız vəsiyyətnamənin ləğvini tələb etmək hüququ
6 ay müddətə gecikmişsə – məhkəmə qaydasında müddətin bərpası üçün ərizə vermək hüququ
Vacib qeydlər:
Vərəsəlik hüququ avtomatik yaranmır – müraciət olunmalıdır.
Mülkiyyətə keçid yalnız şəhadətnamə ilə mümkündür.
Notariuslar bu prosesdə müstəqil hüquqi şəxs deyil, dövlət adından çıxış edən və bitərəf şəxslərdir.
Vərəsəlik hüquqlarının rəsmiləşdirilməsi qanunla tənzimlənən ciddi bir prosesdir. Bu prosesi düzgün başa düşmək və düzgün sənədlərlə müraciət etmək həm vaxtınıza, həm də hüquqlarınıza qənaət edər.
Edliyyeinfo.az oxucularına tövsiyə edir: Əgər vərəsə olduğunuzu düşünürsünüzsə, ölüm faktından sonra 6 ay ərzində notariusa müraciət edin və hüquqlarınızı qorumağı gecikdirməyin.
Hazırladı: Jalə Asiman
Edliyyeinfo.az
