Mülki hüquqlar hər bir şəxsin dövlət və cəmiyyət qarşısında tanınan və qorunan hüquqlarıdır. Bu hüquqların müdafiəsi, yəni pozulmuş hüququn bərpası və ya təhlükə altındakı hüququn qorunması hüquqi baxımdan mühüm məsələdir. Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 18-ci maddəsində mülki hüquqların müdafiəsinin necə həyata keçirildiyi açıq şəkildə göstərilir.
Qanunvericiliyə əsasən, hər bir şəxs mülki hüquqlarını yalnız qanun çərçivəsində müdafiə edə bilər. Bu, o deməkdir ki, hüququ pozulan vətəndaş hüququnu bərpa etmək üçün qanunla nəzərdə tutulmuş vasitələrə müraciət etməlidir. Məsələn, məhkəməyə müraciət etmək, zərərin ödənilməsini tələb etmək, müqavilənin ləğvini və ya dəyişdirilməsini istəmək bu müdafiə üsullarına aid edilə bilər.
Eyni zamanda, mülki hüquqların müdafiəsində istifadə olunan üsullar nəinki qanunlara, həm də ictimai qaydalara və ümumi əxlaq normalarına zidd olmamalıdır. Yəni, bir şəxs hüququnu müdafiə edərkən cəmiyyətin mənəvi dəyərlərini pozmamalı, başqalarının hüquq və azadlıqlarına zərər vurmamalıdır.
Mülki hüquqların qorunmasında əsas məqsəd hüquqi sabitliyi təmin etmək, insanların qanuni maraqlarını müdafiə etmək və cəmiyyətdə ədalətin bərqərar olunmasına töhfə verməkdir. Bu maddə göstərir ki, hüquqi münasibətlərin tənzimlənməsi zamanı təkcə qanunun mətninə deyil, həm də onun ruhuna, yəni ədalət və əxlaq prinsiplərinə riayət olunmalıdır.
Edliyeinfo.az olaraq bildiririk ki, mülki hüquqların müdafiəsi yalnız məhkəmə ilə məhdudlaşmır. Bir çox hallarda hüquq pozuntusunun qarşısı ilkin mərhələdə, tərəflər arasında danışıqlar yolu ilə da alına bilər. Lakin istənilən halda, hüququn müdafiə üsulları qanuna uyğun və cəmiyyətin qəbul etdiyi davranış normaları daxilində qalmalıdır.
Azərbaycan qanunvericiliyi bu cür hüquqi mexanizmləri təmin etməklə vətəndaşların hüquqlarının səmərəli müdafiəsinə zəmin yaradır. Mülki Məcəllənin 18-ci maddəsi isə bu müdafiənin hüquqi çərçivəsini müəyyən edərək, vətəndaşların öz hüquqlarını necə və hansı yollarla qoruya biləcəyini aydın şəkildə göstərir.
