Edliyyeinfo.az: Mülki hüquqda hüquqi şəxslərin və vətəndaşların hüquq və mənafelərinin müdafiəsi dövlətin əsas funksiyalarından biridir. Bəzən elə hallar olur ki, dövlət hakimiyyəti orqanı və ya yerli özünüidarə orqanı tərəfindən qəbul olunmuş bir qərar (akt) hər hansı bir fiziki və ya hüquqi şəxsin hüquqlarını pozur. Bu zaman vətəndaşın və ya hüquqi şəxsin bu qərardan zərər görməsi hüququn müdafiəsini zəruri edir.
Mülki Məcəllənin 19-cu maddəsinə əsasən, dövlət hakimiyyəti və ya yerli özünüidarə orqanının mülki qanunvericiliyə zidd olan, şəxsin hüquqlarını və qanunla qorunan mənafelərini pozan qeyri-normativ aktı məhkəmə tərəfindən etibarsız sayıla bilər. Burada söhbət normativ deyil, konkret bir şəxsə və ya vəziyyətə aid edilən fərdi aktlardan gedir.
Məsələn, bir bələdiyyə vətəndaşın torpaq sahəsini qanunsuz qərarla ləğv edirsə və bu qərar mülki hüquq normalarına ziddirsə, vətəndaş həmin qərarın ləğvi üçün məhkəməyə müraciət edə bilər. Əgər məhkəmə araşdırma nəticəsində müəyyən etsə ki, akt qanuna uyğun deyil və şəxsin hüququnu pozur, həmin akt etibarsız hesab olunur, yəni hüquqi qüvvəsini itirir.
Bu norma bir tərəfdən dövlət orqanlarının fəaliyyətinə hüquqi nəzarətin təminatıdırsa, digər tərəfdən fiziki və hüquqi şəxslərin öz mülki hüquqlarını qorumaq üçün istifadə edə biləcəyi hüquqi mexanizmdir.
Qanunvericiliyin bu yanaşması vətəndaşların dövlət qarşısında hüquqi cəhətdən bərabər mövqedə olduğunu göstərir. Hər bir şəxs, hətta dövlət orqanının qərarından zərər görsə belə, məhkəmə vasitəsilə ədalətin bərpasına nail ola bilər.
