Mülki Məcəllənin 31-ci maddəsi fiziki şəxslərin hüquq və fəaliyyət qabiliyyətinin qorunmasını təmin edən mühüm hüquqi norma kimi çıxış edir. Bu maddənin əsas prinsipi budur ki, hər bir insan doğulduğu andan etibarən hüquq sahibi olur və bu hüquqlar heç bir halda qanunsuz olaraq əlindən alınmamalıdır. Başqa sözlə, insanın hüquq qabiliyyətindən tamamilə məhrum edilməsi mümkün deyil, yalnız qanunda göstərilmiş xüsusi hallarda və müəyyən qaydada məhdudiyyət tətbiq oluna bilər.
Maddənin 31.1-ci bəndində vurğulanır ki, fiziki şəxsin hüquq qabiliyyəti və fəaliyyət qabiliyyəti yalnız qanunun icazə verdiyi hallarda məhdudlaşdırıla bilər. Bu yanaşma insanların hüquqlarının müdafiəsini təmin edir və hüquq sistemində şəffaflığı gücləndirir. Məsələn, məhkəmə qərarı ilə müəyyən bir şəxsin müəyyən fəaliyyətlərlə məşğul olmasına məhdudiyyət qoyula bilər, amma bu, mütləq qanunun tələblərinə uyğun aparılmalıdır.
31.2-ci bənd isə göstərir ki, əgər fəaliyyət qabiliyyətinin və ya sahibkarlıq fəaliyyəti və digər fəaliyyət hüququnun məhdudlaşdırılması qanunla müəyyən edilmiş qayda və şərtlərə riayət edilmədən həyata keçirilirsə, bu məhdudiyyət qanunsuz sayılır və müvafiq qərar etibarsız hesab olunur. Yəni dövlət orqanları və ya digər səlahiyyətli qurumlar hüquqların məhdudlaşdırılmasında qanuna riayət etməlidir.
31.3-cü bənd insanın öz hüquq qabiliyyətindən və ya fəaliyyət qabiliyyətindən tamamilə və ya qismən imtina etməsinin hüquqi baxımdan keçərsiz olduğunu vurğulayır. Hər hansı əqdlər və razılaşmalar, hansı ki, şəxsin hüquq və fəaliyyət qabiliyyətini məhdudlaşdırmağa yönəlib, hüquqi nəticə doğurmur. Bu, vətəndaşların hüquqlarının müdafiəsinin möhkəm təminatıdır.
Edliyyeinfo.az bildirir ki, Mülki Məcəllənin 31-ci maddəsi insanların hüquqlarının qorunmasının hüquqi zəmanəti kimi çıxış edir və hər bir fərdin qanun qarşısında bərabər hüquqlara sahib olduğunu təsdiq edir. Maddə həmçinin göstərir ki, hüquq və fəaliyyət qabiliyyətinin məhdudlaşdırılması yalnız qanuni əsaslarla mümkündür və qanunsuz müdaxilələr heç bir hüquqi nəticə doğura bilməz. Bu, cəmiyyət üçün mühüm prinsiplərdən biridir və insanların hüquq sahəsində müdafiəsini təmin edir.
